نورد و کشش طلا

اگر خواسته شود پدیده تغییر شکلیک ماده فلزی مورد بررسی قرار گیرد , بایستی در نظر داشت که در ساختارمیکروسکوپی آن فرایندهای پیچیده زیادی با هم به طور همزمان جریان دارند وتنها در صورتی می توان به درک آنها نائل گردید که به پدیده های جداگانهتفکیک شوند . این اصل متدیک نیز در اینجا در بیان توضیحات به کار می رود . اما همواره بایستی پیچیدگی فرایندها را در نظر داشت .

- نورد کردن

- پروسه نورد  :

نورد کردن را میتوان به عنوان یک پروسه تغییر شکلی در نظر گرفت که مکان آن دائما در تغییراست و در طی آن ضخامت بلوک فلز کاهش می یابد- دستگاه نورد

چهار چوب این دستگاه از چهار ستوناستوانه ای, که صفحات بالایی و پایینی را به یکدیگر متصل می نمایند تشکیلشده است . بر روی ستونهای پولیش شده هادی چهار چوب دستگاه نورد می توانیاتاقان غلتکهای نورد که توپی غلتکهای نورد در آن می چرخند را جا زد . قطرغلتکها 45mm و عرض آن ها 90mm می باشد . با زوج بالایی می توان ورقهاییبین 5mm و 0.01mmو با غلتکهای پایینی مفتولهای چهار گوش بین 5mm , 1mm رانورد نمود .

دستگاه را می توان با نیروی نسبتا کم به کار انداخت , زیراحرکت دورانی اهرم به حالت کند تر برای نورد مفتول با 1 : 6 = i برای نوردورق با 1 :12 = i تبدیل می شود . نورد ورق به کمک یک چرخ دستی مرکزی ونورد مفتولی به کمک دو اسپیندل دسته ستاره ای تنظیم می شوند . فلز بایستیاز یک دستگاه نورد ورق با یک سطح صاف و تقریبا پرداخت شده بیرون آید

 . برای این منظور به غلتکهایی از جنس فولاد با کیفیت بالا نیاز است که بعداز استفاده طولانی هم بدون عیب و نقص جلای خود را حفظ کنند . کل مجموعهطراحی یک چنین ماشینی بایستی تا حدامکان با دوام باشد زیرا همه اجزاء موثرآن تحت بار شدیدی قرار دارند .

یک نوع تغییر یافته خاص این دستگاه ماشینلبه برگردان است . برای مراقبت از دستگاه نورد و حفاظت از آن توجه بهموارد زیر ضروری است : 1-از نورد کردن مواد سخت و شکننده مانند اجزاءفولادی سخت شده و یا فلزی , که دارای پوسته سوخته شده است پرهیز گردد . 2-باقیمانده های بوراکس از قطعات پاک شوند. 3- مواد قبل از نورد خوب خشکشوند . 4-غلتکهای نورد به طور یکنواخت مورد استفاده قرار گیرند تا تنها دروسط ساییده نشوند .

- آماده سازی بلوکهای ریختگی

ماده فلزی که قراراست به صورت ورق و مفتول در آید با ریخته گری شکل خام خود را به دست میآورد . سپس در حمام اسیدی قرار داده می شود تا ذرات سخت بوراکس وشلا که آنگرفته شود . بلوک ریختگی را بایستی با شدت و به طور سیستماتیک پیش آهنگرینمود . بعد از آنکه فلز به خوبی شکل داده شد و آماده گردید, می توان درصورت نیاز آن را باز پخت میانی کرده و عملیات نورد را آغاز نمود . از کارپیش آهنگری نباید هراسی به دل راه داد , زیرا کیفیت محصول نیمه آماده , بااین کار بهتر می گردد!

- کار با دستگاه نورد

نورد ورق : قبل از نوردکردن بایستس یک باره یگر مطمئن شد که بلوک فلز عاری از وجود ناخالصی است واینکه آیا غلتکهای نورد کاملا صاف می باشد یا نه . هر ذره خارجی بر رویقطعه آماده اثری می گذارد که به سختی با سنگ زنی بر طرف گردد . بلوک از یکطرف بین غلتکهای نورد وارد می شود . فاصله غلتکها بایستی به اندازه ایباشد که بتوانند بلوک را با اصطکاک به وجود آمده نگه دارند .

در حالی کهبلوک فلزی با یک دست به طرف غلتکهای نورد فشار داده می شود , با دست دیگراهرم دستی را آن قدر می چرخانند تا غلتکهای نورد آن را بگیرند . اکنون میتوان با شدت غلتکهای نورد را به حرکت در آورد . برای کار با هر دو دست ودر صورت لزوم با تمام قوا اهرم دستی چرخانده می شود . بدین ترتیب فلز ازمیان دستگاه نورد عبور کرده و می توان در طرف دیگر آن را مجددا دریافتنمود . با هر بار نورد, به خصوص در نورد دستی بایستی همیشه فقط تغییرضخامت کمی گیرد :

1)دستگاه نورد در این حال به خوبی محافظت می گردد.

2)زرگر نیروی کمی مصرف می کند . 3- فلز به طور ممتد و نه به حالت ضربه ای از غلتکها عبور می کند .

- نورد مفتول :

 نورد مفتول , طبق همان اصول تغییرشکل صورت می گیرد که در مورد تغییر شکل ورقها گفته شد , زیرا نورد مفتولساختار میکروسکوپی به طور مشابهی جابه جا می شود .

اما در حالی که نوردورق نیرو های تغییر شکل تنها در راستای عمود بر بلوک اعمال می شوند , درپروفیل غلتک مربوط به نورد مفتول نیروهایی هم در جهت مایل به وجود می آیند , که به صورت نیروهای نرمال به سطوح جانبی مفتول شش گوش فشار می آورند . همچنین همانند تولید ورق بایستی بلوک خام را پیش آهنگری و آنیل نمود . عملیات با یک پروفیل نورد شش گوش آغاز و سپس در مراحل بعدی مرتبا به سطحمقطع مربع نزدیک می شود .

بعد از هر بار نورد فاصله غلتکها را کمی کاهش داده , مفتول را بهاندازه 90 درجه چرخانده و مجددا وارد نورد می کنند . اصولا وقتی از دروازهپروفیل بعدی استفاده می شود که دروازه قبل از آن کاملا مورد استفاده قرارگرفته است یعنی اینکه غلتکهای دستگاه نورد تا رسیدن به حالت تماس بایکدیگر جلو رفته باشند.

-کشش

اسا س این روش در این است که یک مفتول ( سیم ) , که نوک آن تیز شده است از میان سوراخ مخروطی شکل یک ابزار از جنسماده ای سخت کشیده می شود تا ضخامت آن را کلهش داده و همزمان به شکلپروفیل سوراخ درآورد .

- پروسه کشش

معمولا عملیات اولیه روی مواد خام ابتدادر دستگاه نورد مفتول انجام می گیرد . در حالی که در نورد نیروهای لازمجهت تغییر شکل از طریق غلتکهای نورد به قطعه منتقل می شوند , بایستی درکشش از طریق خود مفتول به محل اثر , یعنی مخروط کشش منتقل گردند . بر ایناساس اندازه نیروی کشش ممکن به لحاظ استحکام ماده محدود است . این امر بهخصوص در کشش سیمهای نازک آشکار است .

در حالی که مفتول از مخروط کشش عبور می کند , قطر آن تا اندازه قطرناحیه استوتنه ای کاهش می یابد . هر چه شیب مخروط تندتر باشد , کاهش ضخامتبیشتر است و بدین ترتیب همزمان مقاومت در برابر تغییر شکل و نیروی به کاررفته افزایش می یابد .

 همانند نورد , در اثر اصطکاک به طرز مشابهی مخروطسیلان ایجاد می گردد . موقعی که مفتول از درون سوراخ کشیده می شود , بهخصوص نواحی خارجی مواد توسط مخروط کشش نگه داشته می شوند در حالی که ناحیهمرکزی تقریبا بدون تغییر می ماند . در نتیجه نواحی مرزی به عقب جابه جا میشوند , در صورتی که در نورد در بالای هسته مرکزی , ماده به سمت جلو جابجاگردد .

- ابزارهای کشش

بدون شک مهمترین ابزار در پروسه کششحدیده کشش می باشد . این " حدیده " صفحه ای است از فولاد با کیفیت بالا, که در آن سوراخهایی به شکل یکسان ایجاد شده است و اندازه آنها از یک سوراخبه سوراخ دیگر بهطور یکنواخت کاهش می یابد .

تغییر ضخامت در قسمت مخروطکشش صورت می گیرد , در حالی که در قسمت استوانه ای آن پروفیل کالیبره میگردد . در نوع اصلی , که در اکثر مواد به کار می رود چندین ردیف سوراخهایگرد با اندازه های مرحله ای جهت تولید مفتولهای گرد تعبیه شده است

 همچنین از حدیده های مخصوص , که سوراخهای آنها می تواند به شکل مربع , مستطیل , مثلث و چاقویی باشد استفاده می شود . به علاوه می توان برایاشکال ویژه هم حدیده هایی ساخت . کیفیت مفتول به وضعیت حدیده کشش بستگیدارد .

فقط وقتی سوراخهای کاملا صاف باشند , با نگهداری آن آغاز می گردد . اگر حدیده بدون ملاحظه به درون یک جعبه همراه با ابزارهای سخت و نرم پرتابشود ممکن است آسیبهای جدی به آن وارد گردد . وجود یک نگهدارنده جهت آویزانکردن حدیده همیشه مفید خواهد بود .

 اینکه حدیده کشش بایستی فقط در امر کششمورد استفاده قرار گیرد کاملا طبیعی است . در فواصل منظم بایستی ذراتباقیمانده موم از سوراخهای کشش پاک شوند . البته نبایستی با خراش دادنتوسط اشیاء سخت و تیز موم چسبیده را پاک نمود , بلکه حدیده کشش با بنزینکاملا شسته می شود . به هیچ وجه نبایستی آن را گرم کرد تا مثلا موم آنبسوزد .

جهت عملیات , حدیده کشش بین دو فک محافظت کننده از جنس مس و یا یکفلز نرم دیگر درگیره بسته می شود . مفتول توسط یک انبر کشش , که طول آن mm 20 الی mm 30 است گرفته می شود . این انبر مخصوص طوری طراحی شده که نیرویزیادی را تحمل کند .

طول اهرمها طوری است که بتوان گیره را با هر دو دستنگه داشت . دهانه تخت انبر دارای دندانه های تیزی است تا مفتول در اثرکشیدن با نیروی زیاد از آن خارج نشود . هر از گاهی بایستی باقیمانده هایموم و ذرات به جا مانده فلزی که ما بین دندانه ها قرار گرفته اند را پاکنمود .